دیدگاه سون هدین جهانگرد درمورد کویر بافق
جهانگرد مشهوری که در قرن حاضر به مسافرت در ایران پرداخت و خاطرات خود را در خصوص کویر ایران گرد آورد سون آندرسن فون هدین است که در مسافرت خود در کویر ایران به بافق و بهاباد آمده در گزارش سفر خود اشاره ای مفصل به خصوصیات این منطقه می.کند او در ۱۹ فوریه ۱۸۶۵ در استکهلم متولد شد و پس از نخستین سفرش در سال ۱۸۸۶ (۱۲۶۳هـ ش) به ایران تا ۲۶ نوامبر ۱۹۵۲ که در استکهلم درگذشت بیشتر از عمر طولانی خود را در سفر به ایران و آسیای مرکزی گذراند کتاب او از راه زمین به «هندوستان نام داشت که چون بیشتر مطالب آن راجع به کویرهای ایران میباشد به نام کویرهای ایران توسط مترجم تغییر نام داده شده است. وی در این کتاب می نویسد: در سال ۱۸۸۰ (میلادی) ستوان استوارت (C.E.stewart) تقریباً از همان راهی که من از طرابوزان به تهران رفتم استفاده کرد و بعد از اصفهان از طریق طبس به سرزمین ترکمنها .رفت در این جا فقط سفر او از اردکان تاطبس مورد نظر ماست (٢) استوارت عقیده دارد که کویر بزرگ روزگاری بستر یک دریای کم عمق بوده است. او به این افسانه ایرانی که سلیمان به کمک دو دیو به نامهای «ارد» و «بیل»
این دریاچه را در سر راه دریای خزر بوجود آورد اشاره می.کند در جای دیگر میگوید که این دریا روز تولد حضرت محمد (ص) نابود شد.
وقتی زمین بالا آمد و دریا خالی ،شد کویر باز هم پست تر از بلندیهای اطرافش بود در نتیجه تمام آبهای این بلندیها به داخل کویر سرازیر شدند و تشکیل باتلاقهایی دادند همین آبها نمک را با خود به کویر بردند باتلاقها در تابستان می خشکند و در زمستان مجدداً پر میشوند و به مرور روی زمین قشری از نمک بوجود میآید (۱) این خصوصیات در کویر اطراف بافق مشاهده میشود مطلب دیگری که سون هدین به آن اشاره میکند شیب زمین به طرف بافق و کربن آب است که محققین ایرانی نیز این مطلب را متذکر شده.اند
از جمله دکتر اسدالله خیر اندیش است که با دقت در شیب و مسیر رودخانه شور به طرف کربن آب و باتلاق آن این چنین شرح میدهد: «بافق از طرف جنوب به رفسنجان محدود میشود و رود شوری که از رفسنجان منشأ میگیرد به چاله بافق میریزد (۲) بدین ترتیب بافق پس از خشک شدن دریا در کنار باتلاق کر و نمکزار در انجیر آب ریز مناطق اطراف خود بوده است
منبع :کتاب تاریخ بافق
نویسنده:رضا کارگران بافقی
گرد آواری :
روح الله قاسمی زاده