عوارض کبد چرب و درمان

بیماری‌های کبد انواع متعددی داشته و هرکدام به‌نوعی به این اندام حیاتی آسیب وارد می‌کنند. کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری های کبد است که به دلیل تجمع چربی در آن ایجاد می‌شود. کبد چرب که با نام استئاتوز کبدی نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق میفتد که چربی در کبد تجمع پیدا کند.

وجود مقدار کمی چربی در این اندام طبیعی است. اما تجمع بیش از حد آن می‌تواند به یک مشکل اساسی تبدیل شود. اگر بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد شما چربی است احتمالا به این بیماری مبتلا هستید. کبد دومین ارگان بزرگ بدن است. این عضو، به فرآوری مواد غذایی کمک می‌کند و مواد مضر خون را فیلتر می‌کند. گاهی این بیماری را بیماری خاموش کبدی می‌نامند، به این دلیل که می‌تواند بدون ایجاد علائم رخ دهد.

با انواع کبد چرب بیشتر آشنا شوید

این بیماری به دو شکل اصلی دیده می‌شود. علت ایجاد هر یک متفاوت بوده و عامل خطر آنها از هم مجزا است.

کبد چرب الکلی (AFLD): نوعی از بیماری که به علت مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود. نوشیدن زیاد الکل باعث تجمع چربی در کبد می‌شود. افرادی که الکل مصرف می‌کنند، باید مصرف آن را محدود کنند، تا به این بیماری مبتلا نشوند. در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا که مصرف الکل زیاد است، حدود ۵% جمعیت دچار این بیماری هستند.

کبد چرب غیر الکلی (NAFLD): نوعی از بیماری که به علت عاملی غیر از الکل مانند ژنتیک، چاقی، دارو و غیره ایجاد می‌شود. این نوع از بیماری ارتباطی با مصرف الکل ندارد. از هر سه بزرگسال، یک نفر و از هر ۱۰ کودک یک نفر ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علت دقیق ایجاد این نوع از بیماری مشخص نیست. اما در افراد چاق و دیابتی بیشتر دیده می‌شود.

عوارض کبد چرب چیست؟

قبل از اینکه به درمان کبد چرب بپردازیم، بهتر است اصلاً ببینیم که کبد چرب چه عوارضی دارد و چرا باید آن را درمان کنیم.

کبد چرب درصورتی‌که درمان نشود، خصوصاً در کبد چرب گرید ۳ به‌مرور می‌تواند باعث اختلال در عملکرد کبد شود و در نهایت باعث از بین رفتن بافت کبد و ایجاد فیبروز و سیروز کبدی شود. در این حالت تنها راه نجات جان بیمار پیوند کبد است که ممکن است کاندیدای مناسب پیدا نشود یا پیوند موفقیت‌آمیز نباشد. بنابراین هرچند که این فرایند در مدت طولانی‌ای اتفاق می‌افتد و ممکن است در کوتاه‌مدت مد نظر قرار نگیرد؛ اما، کبد چرب در صورت پیشرفت به‌مرور و به آسانی می‌تواند باعث مرگ شخص شود.

اصلاح رژیم غذایی

مهم‌ترین عاملی که می‌تواند سلامت کبد شما را تحت تأثیر قرار دهد رژیم غذایی‌تان است و اگر به اندازۀ کافی به آن توجه کنید، شانس زیادی جود دارد تا بیماری کبد چرب درمان شود. برای درمان کبد چرب سعی کنید نکات تغذیه‌ای زیر را سرلوحه روتین غذایی روزانه خود قرار دهید:

چربی‌های سالم بخورید. اضافه‌کردن چربی‌های سالم‌تر به رژیم غذایی موجب می‌شود بدن بتواند تا حدودی بر مقاومت انسولین غلبه کند و سلول‌ها پذیرای گلوکز انباشته‌شده در خون شوند و به این ترتیب کبد چرب در زنان و مردان بهبود می‌یابد. چربی‌های حاوی امگا 3 در منابع غذایی مانند گردو، دانه سویا و بذر کتان یافت می‌شود. مهم‌ترین منبع امگا 3 روغن ماهی (به‌ویژه سالمون و ساردین) است که مقادیر زیادی از این ترکیب را در خود گنجانده است. گروه دیگری از چربی‌های مفید موسوم به اسید‌های چرب غیراشباع هستند که در زیتون و روغن زیتون به فراوانی یافت می‌شوند و برای بهبود وضعیت کبد چرب مفید هستند.

چربی‌های اشباع را محدود کنید. در مقابل چربی‌های سالم، اسید‌های چرب اشباع‌شده قرار دارند که بیمار مبتلابه کبد چرب خصوصاً کبد چرب گرید ۳ باید از مصرف آن‌ها خودداری کند. تفاوت بین این دو گروه از چربی به ساختار شیمیایی آن‌ها بر می‌گردد.

مصرف شیرینی و شکر را محدود کنید. مصرف بیش از اندازۀ کربوهیدرات‌های تصفیه‌ شده، که شیرینی یا نوشیدنی‌های بسیار شیرین مثل انواع نوشابه‌ها مثال بارز آن‌ها هستند، سبب تشدید کبد چرب به‌ویژه کبد چرب گرید۳ در افراد چاق یا مقاوم به انسولین خواهد شد.

مواد غذایی که کبد چرب را درمان می‌کنند

لازم به توضیح است که در این مطلب تنها هدف ما ارائه راهکارهایی است که از طریق آن‌‌ها کبد چرب درمان خواهد شد. اما اگر تمایل دارید که بدانید کبد چرب چگونه رخ خواهد داد، مطالعۀ مقاله «کبد چرب چیست و چگونه به وجود می‌آید» را به شما توصیه می‌کنیم.

بسیاری از ترکیبات موجود در مواد غذایی وارد کبد شده و در آنجا متابولیزه می‌شوند. در بیماری کبد چرب در زنان و مردان جایگزین‌شدن چربی با سلول‌های اصلی کبدی اتفاق می‌افتد که این امر درنهایت عملکرد کبد را کاهش می‌دهد. بنابراین بسیاری از ترکیبات غذایی یا دارویی در بیمار باید با احتیاط و ملاحظۀ فراوان استفاده شود. اما مواد غذایی خاصی وجود دارند که به‌ویژه برای افراد مبتلابه کبد چرب مفید هستند:

چای سبز: این نوع چای منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها است. چای سبز یک گزینۀ مناسب برای کاهش چربی خون در بیماران مبتلابه اختلالات متابولیک، مانند کبد چرب در زنان، است.

گردو: همان طور که پیش‌تر اشاره شد، گردو منبع غنی از چربی امگا 3 بوده که برای کبد چرب مفید است.

زردچوبه: این ادویه حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی فراوانی است که با نام «فلاونوئید» شناخته می‌شوند. یکی از بهترین روش‌های مصرف این ادویه تهیۀ چای زردچوبه است. فلاونوئیدهای موجود در زردچوبه در درمان کبد چرب و کاهش خطر ابتلا به این بیماری مفید هستند.

آووکادو: مقادیر چربی سالم و فیبر موجود در این گیاه باعث کاهش قند خون و استرس اکسیداتیوشده و یکی از پیشنهاد‌های تغذیه‌ای مهم در افراد مبتلابه دیابت و کبد چرب است. بااین‌حال مصرف آووکادو در افرادی که نارسایی کبدی دارند باید با احتیاط انجام شود.

میوه و سبزیجات: یک رژیم حاوی میوه‌ها و سبزیجات فراوان نقش مهمی در سلامت افراد مبتلابه بیماری‌های متابولیک، مانند کبد چرب، ایفا می‌کند. به‌خصوص کلم‌بروکلی به‌صورت ویژه‌ای به مبتلایان به کبد چرب پیشنهاد شده است.

حبوبات و غلات کامل و مغزها: این مواد دارای خواصی هستند که می‌توانند به کبد چرب غیرالکلی کمک کنند.

مکمل‌های مفید برای درمان کبد چرب

یک سری از مکمل‌های غذایی می‌توانند مسیر شما را برای رسیدن به درمان کبد چرب هموار کنند. البته روی‌آوردن به سبک زندگی سالم‌تر کماکان راه‌حل اصلی بهبود کبد چرب و درمان آن تلقی می‌شود؛ اما، بهره‌گیری از مکمل‌های زیر نیز می‌تواند کمی به روند بهبودی کمک کند.

خارمریم در آزمایشات مختلف تأیید شده است که خواص محافظت‌کننده از کبد دارد. برخی از مطالعات نیز به این نتیجه رسیده‌اند که، استفاده از خارمریم به تنهایی یا ترکیب آن با ویتامین e می‌تواند به کاهش حساسیت به انسولین، التهابات یا آسیب‌های کبدی در افراد مبتلابه کبد چرب غیرالکلی کمک کند.

بربرین: بربرین نوعی ترکیب گیاهی است که مطالعات مختلف تأثیر آن را بر روی کاهش قند خون، کاهش سطوح کلسترول و انسولین به همراه برخی خواص سلامتی دیگر ازجمله بهبود کبد چرب و درمان آن به اثبات رساندند.

دریافت پروتئین وی چه از منابع طبیعی و چه از منابع مکملی می‌تواند به بهبود کبد چرب کمک کند. برخی مطالعات ثابت کردند که، مصرف پروتئین وی می‌تواند تا 20 درصد به درمان کبد چرب در زنان چاق منجر شود. علاوه بر این پروتئین وی ممکن است سبب کاهش آنزیم‌های کبدی شود که این مسئله بسیار برای افراد مبتلابه کبد چرب در سطح پیشرفته مفید خواهد بود.

وزن کم کنید

در کنار تغذیه سالم، با وزن کم‌کردن نیز کبد چرب درمان خواهد شد. درصورتی‌که مبتلا به چاقی هستید یا اضافه وزن دارید سعی کنید که کالری‌های دریافتی خود را محدود کنید. علاوه بر این یک برنامه ورزشی با ترکیبی از تمرینات هوازی و تمرین با وزنه را جهت کاهش چربی و رسیدن به تناسب اندام دنبال کنید

.دیابت را کنترل کنید

اگر دیابتی هستید، بیشتر در خطر ابتلا به کبد چرب قرار دارید و ابتلا به این بیماری نیز می‌تواند بیشتر برای شما خطرناک باشد. با پزشک خود درمورد کنترل دیابت در ارتباط باشید و سعی کنید دستورالعمل‌های لازم را به‌درستی دنبال کنید

.چرا درمان کبد چرب اهمیت دارد؟

کبد چرب یک بیماری شایع است که در صورت توجه‌نکردن به آن می‌تواند مشکلاتی اساسی را برای مبتلایان به وجود آورد. خوشبختانه درمان و بهبود وضعیت کبد چرب در مراحل اولیه از طریق یک سری تغییرات در عادات و دنبال‌کردن سبک زندگی سالم‌تر امکان‌پذیر خواهد بود

علائم کبد چرب چیست؟

شدید

ضعف

کاهش وزن

زرد شدن پوست یا چشم ها

خارش طولانی مدت

از دست دادن اشتها

تهوع و استفراغ

درد در ناحیه مرکز شکم یا در ربع راست و بالای شکم.

علائم پیشرفته تر کبد چرب

تورم شکم

بزرگ‌شدن رگ‌های خونی در زیرپوست

بزرگ‌شدن طحال

قرمز شدن کف دست

زردی پوست و چشم